Küreselleşen dünyada, artık alışverişlerimizi internet üzerinden, pandeminin de etkisiyle, evden, işten, herhangi bir yere gitmeden, oturduğumuz yerden yapar hale geldik. Bu durum hem satıcılar, hem de tedarikçiler için dijital bir dünyanın kapısını araladı. Öyle ki aradığımız bir şeyi, Çin’den, Amerika’dan, Hindistan’dan getirir durumdayız. Bu durum, hukukun bilinen kurallarını da değiştirmeye başladı. Dolayısıyla farklı farklı hukuki sorunları çözmek zorunda kaldığımız bir aşamaya geldik.
Bize gelen hikayenin başlangıcı şöyleydi;
Bir müvekkil, Amazon ve ebay gibi dijital satış platformlarından sonra, en büyük dijital satış platformlarından olan ETSY’de tedarikçisinden temin ettiği ürünleri satmakta iken, aynı sektördeki başka bir satıcı, ürünlerinin patentinin bulunduğu ve taklit edildiğinden bahisle müvekkile dava açtı. Fakat, davacı olan satıcı, müvekkilin adresini ve kişisel bilgilerini temin edememesinden dolayı, bütün bilgileri mahkeme aracılığıyla dijital satış platformunun Amerika Birleşik Devletlerindeki merkezinden talep etti.
ETSY satış platformu, müvekkile mesaj göndererek, elinde bir mahkeme kararı olduğundan bahisle, kişisel bilgilerinin paylaşılacağını bildirdi. Yaptığımız araştırmada, davacı olan tarafın, müvekkil dışında pek çok satıcıya aynı sebeple dava açtığını ve davalıların kişisel bilgilerini de ETSY’den aldığını öğrendik. Böylece kişisel bilgilerin, uluslararası hukuk kurallarına ve usule aykırı olarak paylaşıldığını anladık.
Çünkü, esas olarak, devletlerin kendi ülkelerinde bulunan kişiler ve durumlar üzerinde yargı yetkisi vardır. Devletin ülkesi üzerindeki yetkisi, her türlü yasama, yürütme ve yargı işlemini içine alır. Dolayısıyla, her bir devletin ülkesi üzerinde tek başına yetkili olmasının bir sonucu olarak, aksini sağlayacak bir husus da yoksa, hiç bir devlet yetkilerini kendi ülkesi dışında kullanamaz. Devletlerin yargılama hakkı devletler hukukunca belirlenmiş, devletin egemenliğine dayanan bir yetki olarak karşımıza çıkar.
Kural, yabancı devletlerden adli yardım talep edilmesi halinde öncelikle o devlet ile ülkemiz arasında ikili anlaşma veya çok taraflı sözleşme olup olmadığının belirlenmesidir. Adli yardımlaşma yapılacak devlet ile Türkiye arasında bu konuda bir anlaşma veya sözleşme yoksa, karşılıklılık esasları çerçevesinde uluslararası adli yardımlaşma kurallarına göre yerine getirilir.
Bu noktada, bir hususu daha hatırlatmak gereklidir; mahkeme aracılığıyla istenen bilgi müvekkilin kişisel bilgileridir. Uluslararası usule uyulmaksızın, yargı yetkisinin bulunmadığı bir ülkeden kişisel bilgilerin istenmesi, aynı zamanda bu bilgilerin talep edilen yer tarafından verilmesi hukuka aykırı olacaktır.
Bu açıklamalarımızdan sonra, hikayemizin devamına gelelim; müvekkile gelen ve kişisel bilgilerin paylaşılacağına dair mesajdan sonra, bu bilgilerin uluslararası sözleşmeler ve karşılıklılık esasına göre usulünce istenmesi halinde verilebileceği, aksi takdirde, kişisel bilgilerin paylaşılmasından dolayı hukuka aykırı işlem nedeniyle doğacak zararlar nedeniyle, dijital satış platformunun sorumluluğunun doğacağı, uzun bir mektupla dijital satış platformuna bildirilmiştir.
Esasen, herhangi bir dijital satış platformuna satıcı olarak üye olurken, satış platformları tarafından üye olacak kişiye uyulması gereken kurallar, satış platformunun politikası olarak bildirilmekte ve bu kurallara uyulacağı konusunda üye olmak isteyen kişiden taahhüt verilmesi istenmektedir.
ETSY itirazımızı içeren mektubu aldıktan sonra, kendi satış platformu kuralları gereğince, sadece mahkeme kararlarını esas alarak, uluslararası usule aykırı biçimde, kişisel bilgilerin paylaşıldığının farkına varmıştır. Ardından, ETSY satış politikasına ilişkin kurallarda büyük bir değişikliğe gitmiştir.
Hikayenin sonunda, bu çok ünlü dijital satış platformu mahkeme kararıyla gelen ve istenen bilgiler bakımından, hangi ülkeler açısından hangi merkezinin (Amerika veya Avrupa) sorumlu olduğunu belirterek, karşılıklılık esasına dayalı ve usulüne uygun yapılan talepleri dikkate alacağını tüm satış yapan üyelerine bildirmiştir.
Sonuçta, biz de kendimize doğru bilinenin usulünce anlatılınca değişimin gerçekleşebileceğini kanıtlamış olduk.
Faydası olsun umarım.
Av.Aslıhan Gürbüz Sevim
Haziran-2022
Yararlanılan Kaynaklar